संस्कृतला पुन्हा वैभवाच्या सिंहासनावर बसवण्याची वेळ, मोहन भागवत यांचे प्रेरणादायी विचार. संस्कृत प्रत्येक घरात पोहोचली पाहिजे, ती केवळ भाषा नसून आपली सांस्कृतिक ओळख आहे, असे भागवत म्हणाले.
संस्कृत ही भारताची आत्मा आहे. ती केवळ शब्दांची भाषा नाही, ती आपली वैचारिक, सांस्कृतिक आणि आध्यात्मिक ओळख आहे. आता वेळ आली आहे, ही ओळख नव्याने प्रत्येकाच्या ओठांवर आणण्याची, असे प्रेरणादायी उद्गार राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे सरसंघचालक डॉ. मोहन भागवत यांनी केले आहे. कवी कुलगुरू कालिदास संस्कृत विद्यापीठातील एका विशेष कार्यक्रमात ते बोलत होते.
नागपूर येथे आयोजित ‘अभिनव भारती आंतरराष्ट्रीय शैक्षणिक भवन’च्या उद्घाटनप्रसंगी भागवत बोलत होते. आपल्या भाषणात त्यांनी संस्कृतच्या गरिमा, उपयोग आणि प्रसाराची गरज यावर विशेष भर दिला. संस्कृत ही भारतातील सर्व भाषांची जननी आहे. मात्र, ही भाषा आज पुस्तकांच्या पानांत अडकून राहिली आहे. आता ती केवळ वाचली किंवा समजलीच जाऊ नये, तर ती आपल्या रोजच्या संभाषणाचा भाग व्हायला हवी, असे भागवत यांनी ठामपणे सांगितले.
Balwant Wankhade : अमरावतीच्या खासदारांचा थेट अर्थमंत्र्यांच्या दारात ठिय्या
लोकांचाही पाठिंबा हवा
भागवत म्हणाले की, सरकारचा पाठिंबा मिळणे सहज शक्य आहे, परंतु संस्कृतला पुनरुज्जीवित करण्यासाठी खरी गरज आहे ती लोकांच्या पाठिंब्याची. “ही केवळ सरकारने राबवायची योजना नाही, ही समाजाची सामूहिक जबाबदारी आहे. आपण सर्वांनी पुढे येऊन संस्कृतला घराघरात पोहोचवायला हवे,” असे आवाहन त्यांनी केले. आपण संस्कृत शिकलेले असलो तरी अस्खलितपणे बोलता येत नाही, असे स्वकर्तृत्वाचे उदाहरण देताना त्यांनी विनम्रपणे कबुली दिली. उपस्थितांना भावनिक आवाहन केले की, आपण सर्वांनी प्रयत्नपूर्वक संस्कृत संवादाचा सराव केला पाहिजे.
भागवत यांनी भाषेच्या सामाजिक व आध्यात्मिक भूमिकेवर भर दिला. भाषा ही केवळ संवादाचे साधन नसून ती आत्मप्रकाशाची वाट आहे. स्वाभिमान आणि स्वावलंबनाची सुरुवात आपल्या भाषेपासूनच होते, असे त्यांनी ठामपणे सांगितले. संस्कृत ही भाषा जिवंत ठेवण्यासाठी केवळ शिक्षण संस्था नव्हे, तर प्रत्येक नागरिक जबाबदार आहे, हे त्यांनी स्पष्टपणे अधोरेखित केले.
Devendra Fadnavis : भगवा आतंकवाद म्हणणाऱ्यांची विचारमाळ भ्रष्ट
सोन्याचा सिंह व्हायचे आहे
या भाषणाच्या पार्श्वभूमीवर, त्यांनी काही दिवसांपूर्वी केरळमध्ये दिलेल्या प्रेरणादायी वक्तव्याचाही उल्लेख करणे गरजेचे ठरते. 27 आणि 28 जुलै रोजी केरळमधील शिक्षण परिषदेत त्यांनी सांगितले की, भारताने पुन्हा ‘सोन्याचा पक्षी’ बनण्याचे स्वप्न पाहू नये, तर आता ‘सिंह’ बनण्याची गरज आहे. जग फक्त शक्ती समजते. त्यामुळे भारताने बौद्धिक, सांस्कृतिक आणि आध्यात्मिक शक्ती विकसित केली पाहिजे, असे ते म्हणाले होते.
भागवत यांनी हिंदुत्वाचा एक नवा आणि समतोल अर्थ स्पष्ट केला. कट्टर हिंदू असणे म्हणजे इतरांना विरोध करणे नव्हे, तर सर्वांचा स्वीकार करणे हा खरा हिंदू विचार आहे. हिंदू धर्म सर्वांना सामावून घेणारा आहे. आपल्या धर्मावर ठाम राहणे म्हणजे दुसऱ्याचा अपमान नव्हे, हे समजून घेणे गरजेचे आहे, असे त्यांनी स्पष्ट केले. आपण हिंदू आहोत, हे लपवण्याची गरज नाही. पण त्याचा अर्थ इतरांचा तिरस्कार नाही. आपली माणुसकी आणि स्वीकारण्याची वृत्ती हाच हिंदू धर्माचा गाभा आहे, असे भागवत म्हणाले.
मोहन भागवत यांचे हे विचार केवळ भाषेपुरते मर्यादित नाहीत, तर ते एक व्यापक सामाजिक संदेश देतात. संस्कृत ही भाषा आज नव्या रूपात नव्या युगात झळकू पाहते आहे. शाळा, महाविद्यालये, घराघरात ती रुजवण्याचे स्वप्न साकार करण्यासाठी समाजाने पुढे यायला हवे. कारण संस्कृत ही केवळ भाषा नाही, ती संस्कृती, परंपरा आणि भविष्याचे दार उघडणारी गुरुकिल्ली आहे.
