नागपूरमध्ये हवाई दलाचा इतिहास दर्शवणारे महाराष्ट्रातील पहिले संग्रहालय सुरू झाले आहे. येथे हवाई दलाच्या उपकरणे, विमानं आणि विविध प्रदर्शनांद्वारे शौर्याची ओळख होईल.
नागपूर शहरात भारतीय हवाई दलाचा इतिहास आणि परंपरा जतन करणारे महाराष्ट्रातील पहिले हवाई दल संग्रहालय सुरू झाले आहे. हे संग्रहालय नागपूर शहराच्या वायुसेनानगरमध्ये स्थित आहे. विविध प्रकारच्या विमाने, हेलिकॉप्टर, रडार आणि इतर उपकरणे यांचा समृद्ध संग्रह देखील येथे पाहता येईल. या संग्रहालयाचे उद्घाटन एअर मार्शल विजय कुमार गर्ग यांच्या हस्ते करण्यात आले. हवाई दलाच्या इतिहासावर आधारित हे संग्रहालय आठवड्यातील सर्व दिवसांत खुल्या असणार आहे, फक्त मंगळवार वगळता.
संग्रहालयाच्या प्रवेशद्वारावर भारतीय हवाई दलाच्या आधुनिक साधनांचा समावेश आहे. इथे पाहता येणारे एमआय 8 हेलिकॉप्टर, मिग-21 लढाऊ विमाने आणि पिचोरा क्षेपणास्त्र हे सर्व प्रदर्शित आहेत. या संग्रहालयात विविध विभागांमध्ये भारतीय हवाई दलाचा प्रवास, त्याचे अत्याधुनिक उपकरणे, लढाऊ विमानांची प्रदर्शनं, तसेच शस्त्र आणि रडार उपकरणांचा देखावाही आहे. प्रत्येक विभागाला त्याच्या विषयावर खास तयार केलेले दृकश्राव्य तंत्रज्ञान आणि माहितीच्या साधनांचा उपयोग केला जातो.
Harshwardhan Sapkal : कोळी समाजाच्या हक्कांसाठी ‘करो या मरो’
शालेय शिक्षणासाठी महत्त्व
संग्रहालयात एक अत्याधुनिक फ्लाईंग सिम्युलेटर विभाग देखील आहे. येथे अभ्यागतांना लढाऊ विमानांचे रिअल टाइम उड्डाण अनुभवता येईल. ही एक अनोखी संधी आहे. ज्यामुळे लोकांना हवाई दलाच्या महत्त्वाच्या कार्यांची खरी अनुभूती मिळेल. या विभागाच्या माध्यमातून युवक आणि तरुणांना हवाई दलाच्या कार्यप्रणालीचा आणि त्याच्या उच्चतम तंत्रज्ञानाचा अनुभव मिळवता येईल.
हवाई दलाचे संग्रहालय विशेषतः शालेय विद्यार्थी, शिक्षक आणि अभ्यासकांसाठी एक शैक्षणिक साधन ठरले आहे. भारतीय हवाई दलाच्या इतिहासाशी संबंधित असलेल्या सर्व महत्वपूर्ण घटनांचे संकलन या संग्रहालयात केले गेले आहे. यामुळे विद्यार्थ्यांना भारतीय हवाई दलाच्या कार्यावर आणि त्याच्या महत्त्वावर सखोल माहिती मिळेल. तसेच, हवाई दलाच्या जवानांनी केलेल्या बलिदानाचा गौरवही इथे प्रकट केला जातो, जो युवांना प्रेरणा देईल.
दलाचे योगदान
हवाई दलाच्या संग्रहालयाचा मुख्य उद्देश केवळ वस्त्रांचा संग्रह करणं नाही, तर त्याचा एक सामाजिक हेतू देखील आहे. हवाई दलाच्या जवानांनी आपल्या देशाच्या सुरक्षेसाठी आणि कर्तव्यासाठी केलेल्या कष्टांना आणि त्याच्या कार्याला यशस्वीपणे दाखवण्याचं हे एक माध्यम आहे. या संग्रहालयाच्या माध्यमातून नागरिकांना आणि विशेषतः नव्या पिढीला हवाई दलाच्या महत्त्वाची आणि त्याच्या योगदानाची जाणीव होईल, ज्यामुळे देशप्रेम आणि प्रेरणा वाढवता येईल.
संग्रहालय सकाळी 10 ते 2 आणि 4 ते 6 या वेळेत सर्वसामान्यांसाठी खुलं असणार आहे. मंगळवार आणि सार्वजनिक सुटीच्या दिवसांमध्ये ते बंद राहणार आहे. हवाई दलाच्या संग्रहालयाला भेट देऊन नागरिकांना भारतीय हवाई दलाच्या महत्त्वाची माहिती घेता येईल. त्याचा एक सकारात्मक अनुभव मिळवता येईल.
