मोहन भागवत यांनी अमेरिकेच्या टॅरिफ आणि H-1B व्हिसा शुल्काबाबत आपले सखोल विचार मांडले आहेत. त्यांनी भारताला डोळे मिटून पुढे न जाण्याचा इशारा देत, स्वतंत्र दृष्टिकोन ठेवण्याचे महत्व स्पष्ट केले.
राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे सरसंघचालक मोहन भागवत यांनी वैश्विक आव्हानांमधून भारताने स्वतंत्र मार्ग अवलंबावा, असे सांगितले. दिल्लीतील एका पुस्तक प्रकाशन कार्यक्रमात बोलताना त्यांनी विकासाच्या खंडित दृष्टिकोनावर आधारित जागतिक व्यवस्थेच्या परिणामांबद्दल उल्लेख केला. भागवत म्हणाले की, गेल्या दोन हजार वर्षांपासून चालू असलेल्या या व्यवस्थेमुळे आज जगासमोर उभ्या राहिलेल्या समस्या सोडवण्यासाठी भारताने स्वतःचा शाश्वत दृष्टिकोन अवलंबावा. या विचारसरणीने भारताला भविष्यातील संघर्षांपासून संरक्षण मिळेल आणि विश्वगुरूची भूमिका निभावण्यास मदत होईल.
भागवतांनी वैश्विक हितसंबंधांच्या संघर्षांबद्दल भाष्य करताना सांगितले की, प्रत्येक राष्ट्राचे स्वतंत्र हितसंबंध असल्याने संघर्ष अपरिहार्य आहेत. त्यांनी पर्यावरणीय वचनबद्धतेच्या उदाहरणाद्वारे भारताच्या प्रामाणिक भूमिकेचे कौतुक केले आणि इतर राष्ट्रांच्या अभावी प्रामाणिकतेची टीका केली. भागवतांच्या या वक्तव्याने भारताच्या पारंपरिक शाश्वत दृष्टिकोनाची महत्ता स्पष्ट झाली. ज्यामुळे देशाला वैश्विक दबावांपासून मुक्त राहता येईल.
खंडित दृष्टिकोनाचे परिणाम
भागवतांनी सांगितले की, आज भारत आणि इतर देशांसमोर उभ्या राहिलेल्या समस्या ही गेल्या दोन हजार वर्षांपासून विकास आणि आनंदाच्या विखुरलेल्या दृष्टिकोनावर आधारित व्यवस्थेचा परिणाम आहेत. या व्यवस्थेत नेहमीच ‘मी आणि उर्वरित जग’ किंवा ‘आपण आणि ते’ असा भेदभावपूर्ण विचार केला जातो. ज्यामुळे संघर्ष वाढतात. भागवत म्हणाले की, या परिस्थितीतून मार्ग काढणे आवश्यक आहे. भविष्यात पुन्हा अशा समस्या उद्भवू शकतात. त्यामुळे भारताने स्वतःचा मार्ग स्वतःच आखावा. शाश्वत विकासाच्या दृष्टिकोनाचे अनुसरण करावे. या दृष्टिकोनाने केवळ वर्तमान आव्हाने सोडवली नाहीत, तर भविष्यातील संकटांना प्रतिबंधही होईल.
भागवतांनी कोणाचेही नाव न घेता एका प्रमुख अमेरिकन व्यक्तीशी झालेल्या भेटीचा उल्लेख करताना सांगितले की, तीन वर्षांपूर्वी झालेल्या चर्चेत भारत-अमेरिका भागीदारीच्या शक्यतांवर बोलताना प्रत्येक मुद्द्यावर अमेरिकन हितसंबंधांचे रक्षण हे अटकाव ठरले. भागवत म्हणाले की, प्रत्येकाचे स्वतंत्र हितसंबंध असल्याने संघर्ष टाळता येत नाहीत. वरच्या स्तरावर असलेले लोक खालच्या स्तरांना गिळंकृत करतात. अन्नसाखळीच्या तळाशी राहणे हे गुन्हा ठरते. राष्ट्रीय हितसंबंध महत्त्वाचे असले तरी, वैश्विक सहकार्याच्या नावाखाली दबाव टाकणे योग्य नाही. या टिप्पणीने अमेरिकेच्या टॅरिफ आणि H-1B व्हिसा शुल्क वाढीवर अप्रत्यक्ष टीका केली गेली.
भागवत म्हणाले की, भारताने पर्यावरणीय मुद्द्यांवर आपली सर्व वचनबद्धता प्रामाणिकपणे पूर्ण केली आहे, तर इतर राष्ट्रांनी ती केली नाही. कारण त्यात प्रामाणिकता अभावी आहे. विश्वगुरू बनण्यासाठी भारताने स्वतःच्या दृष्टिकोनावर आधारित मार्ग आखावा. हा दृष्टिकोन पारंपरिक आणि शाश्वत आहे. जो पूर्वजांच्या हजारो वर्षांच्या अनुभवांवर आधारित आहे. जीवनाकडे पाहण्याची ही पद्धत जुनाट नसून, धार्मिक मूल्यांवर बांधिल आहे. ज्यात धर्माने अर्थ, काम आणि मोक्ष यांचे संतुलन साधले जाते. या दृष्टिकोनाने भारत केवळ आव्हाने पेलेलच, तर जगाला मार्गदर्शनही करेल.
