नागपूर निर्मित नागास्त्र ड्रोनने पाकिस्तानातील दहशतवादी तळांवर अचूक हल्ले केले. या यशामुळे नागपूरचा राष्ट्रीय सुरक्षेतील वाटा मजबूत झाला आहे.
भारताने शेजारील पाकिस्तानविरुद्ध ऑपरेशन सिंदूर नावाची मोहीम सुरू करताच दहशतवाद्यांच्या बस्तानावर जोरदार आघात केला आहे. भारताच्या या निर्णायक कारवाईमध्ये नागपूरने महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. नागपूरमध्ये तयार झालेल्या नागास्त्र-१ या आत्मघाती ड्रोनने पाकिस्तानातील दहशतवादी तळांचा विध्वंस केला. या कारवाईमुळे संपूर्ण देशभरात नागपूरच्या नावाची चर्चा होत आहे.
मोहीम सुरू झाली ती जम्मू-काश्मीरच्या पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर. त्यानंतर भारत सरकारने कठोर निर्णय घेत पाकिस्तानातील दहशतवादी तळांवर कारवाई करण्याचा निर्णय घेतला. ही कारवाई करताना वापरण्यात आलेले अत्याधुनिक नागास्त्र-१ ड्रोन नागपूरमध्ये सोलर इंडस्ट्रीज इंडिया लिमिटेडच्या इकोनॉमिक एक्सप्लोसिव्ह्ज लिमिटेड या सहाय्यक कंपनीने विकसित केले आहे.
तांत्रिक सामर्थ्याची झलक
नागास्त्र ड्रोनने केवळ लक्ष्यावर अचूक हल्ला केला नाही, तर भारताच्या तांत्रिक सामर्थ्याची झलकही जगासमोर ठेवली. 12 किलो वजनाचे हे ड्रोन दोन किलो स्फोटक घेऊन 30 किलोमीटरपर्यंत उड्डाण करू शकते. त्याला लक्ष्य न मिळाल्यास परत आणण्याची किंवा पॅराशूटद्वारे सुरक्षित उतरवण्याची क्षमताही आहे.
डिसेंबर 2024 मध्येच कंपनीने 120 ड्रोन भारतीय लष्कराच्या ताफ्यात दिले होते. त्यानंतर सरकारने आणखी 480 ड्रोनच्या आपत्कालीन खरेदीसाठी कंपनीसोबत करार केला आहे. ही संपूर्णपणे स्वदेशी आणि अत्याधुनिक तंत्रज्ञानावर आधारित व्यवस्था नागपूरमध्ये तयार झाली आहे. त्यामुळे नागपूर देशाच्या संरक्षण क्षेत्राच्या केंद्रस्थानी पोहोचले आहे.
राष्ट्ररक्षकतेतील महत्त्वाचा वाटा
सोलर इंडस्ट्रीज इंडिया लिमिटेड ही कंपनी संरक्षण उत्पादनाच्या क्षेत्रात सातत्याने प्रगती करत आहे. अत्याधुनिक तंत्रज्ञानावर आधारित लोइटरिंग म्युनिशन प्रणालीवर त्यांनी हे ड्रोन तयार केले आहेत. 30 एप्रिल 2025 रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी नागपूर दौऱ्यावर आले असताना त्यांनी या कंपनीच्या संशोधन केंद्राला भेट देत लोइटरिंग म्युनिशन टेस्टिंग रेंज आणि रनवेचे उद्घाटन केले होते.
टेस्टिंग रेंजमध्ये ड्रोनची चाचणी घेतली जाते आणि अधिक क्षमतेचे नवीन मॉडेल्स विकसित केली जात आहेत. नागास्त्र ड्रोनचे विविध प्रकार युद्धाच्या विविध गरजांसाठी वापरण्याजोगे आहेत. ही व्यवस्था आता भारताच्या तांत्रिक सामर्थ्याचे प्रतीक ठरू लागली आहे.
देशाच्या संरक्षणात साथ
नागास्त्र ड्रोनच्या या यशामुळे नागपूर केवळ शैक्षणिक किंवा औद्योगिक राजधानी राहिली नाही. तर देशाच्या सुरक्षा व्यवस्थेचा मजबूत आधारही ठरली आहे. नागपूरकरांसाठी ही अभिमानाची गोष्ट आहे की त्यांनी तयार केलेली यंत्रणा देशाच्या शत्रूंना थरथर कापायला भाग पाडत आहे.
भारताने आपल्या संरक्षण तंत्रज्ञानात जे दीर्घकालीन पायाभूत बदल केले आहेत, त्याचे हे फलित आहे. आज नागपूरमधून देशाच्या सीमांपर्यंत पोहोचलेला तांत्रिक आत्मविश्वास केवळ स्थानिक नव्हे तर राष्ट्रीय अस्मितेचा भाग झाला आहे. नागास्त्रच्या घोंगावणाऱ्या ताकदीमुळे भारताने पाकिस्तानवर स्पष्ट वर्चस्व गाजवले आहे.
