समृद्धी महामार्ग, जो सातत्याने वादाच्या आणि चर्चेच्या केंद्रस्थानी राहिला आहे, त्यावर आता अपघात टाळण्यासाठी आणि सुरक्षा वाढवण्यासाठी महत्त्वपूर्ण निर्णय घेण्यात आले आहेत.
नागपूर-मुंबई समृद्धी महामार्ग, जो कधीकाळी वेगवान प्रवासाचे स्वप्न दाखवतो, तोच आता अपघातांच्या भयावह सावलीत अडकलेला दिसतो. रोजच्या अपघातांच्या बातम्या ऐकून लोकांना हा मार्ग म्हणजे ‘मृत्यूचा सापळा’ वाटू लागला आहे. कधी मोठा अपघात झाला की सरकार जागे होते. पण आता या समस्येवर कायमस्वरूपी तोडगा काढण्यासाठी एक मोठे पाऊल उचलले गेले आहे. राज्याचे गृह राज्यमंत्री डॉ. पंकज राजेश भोयर यांच्या नेतृत्वात समृद्धी महामार्गासाठी स्वतंत्र पोलीस चमू स्थापन करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. हा निर्णय म्हणजे वेगवान वाहतुकीच्या धोक्यांना सामोरे जाण्यासाठी एक क्रांतिकारी बदल आहे. ज्यामुळे लाखो प्रवाशांच्या जीविताची सुरक्षा मजबूत होणार आहे. या महामार्गावर वाहनांची संख्या दिवसेंदिवस वाढत आहे. पण त्याचबरोबर नियमांचे उल्लंघनही वाढले आहे.
चालक 120 किलोमीटर प्रति तासाच्या मर्यादेपलीकडे वेगाने धावतात. परिणामी अपघातांच्या घटना रोजच्या होतात. यावर आळा घालण्यासाठी 15 ठिकाणी पोलीस मदत केंद्र उघडण्याचे ठरले आहे. डॉ. भोयर यांनी स्वत: या योजनेचा आढावा घेतला आणि तातडीने कार्यवाही करण्याचे आदेश दिले. नागपूर येथील विशेष पोलीस महानिरीक्षकांच्या कार्यालयात झालेल्या बैठकीत हा निर्णय घेण्यात आला. ज्यात विविध विभागांचे उच्च अधिकारी उपस्थित होते. बैठकीत नागपूर विभागाचे विशेष पोलीस महानिरीक्षक संदीप पाटील, महाराष्ट्र राज्य रस्ते विकास महामंडळाचे उपाध्यक्ष अनिलकुमार गायकवाड, मुख्य अभियंता एन एस अन्सारी यांच्यासह इतर अधिकारी हजर होते. डॉ. भोयर यांनी संपूर्ण प्रकल्पाची सविस्तर माहिती घेतली आणि राज्यातील इतर मार्गांवरील मदत केंद्रांची यशोगाथा ऐकली.
मदत केंद्रांचा विस्तार
राज्यात 53 मदत केंद्र आणि 13 सहाय्यता केंद्र कार्यरत आहेत. जे वाहन चालकांना तात्काळ मदत पुरवतात. पण समृद्धी महामार्गावर मनुष्यबळाच्या कमतरतेमुळे नियमांचे पालन करवणे कठीण होत होते. आता या नव्या योजनेत 15 पोलीस मदत केंद्र आणि एक नियंत्रण कक्ष उभारले जाणार आहे. ज्यामुळे बेदरकार चालकांना लगाम बसेल. या केंद्रांमध्ये वायफळ, येळाकेळी, धामणगांव, गावनेर शिवणी, कारंजा लाड, मालेगांव जहांगीर, दुसरबीड, सिंदखेड राजा, जालना, छत्रपती संभाजी नगर, हडस-पिंपळगांव, शिर्डी, सिन्नर, इगतपुरी आणि शहापूर अशा ठिकाणांचा समावेश आहे. छत्रपती संभाजी नगर येथे मुख्य नियंत्रण कक्ष असेल. प्रत्येक केंद्रासाठी 37 अधिकारी आणि कर्मचारी नेमले जाणार आहेत. ज्यात एक अतिरिक्त पोलीस निरीक्षक (एपीआय), दोन पोलीस उपनिरीक्षक (पीएसआय), तीन सहायक पोलीस उपनिरीक्षक (एएसआय), 18 पोलीस शिपाई आणि तीन वाहन चालक असतील.
एकूण 15 केंद्र आणि एक कक्षासाठी 420 कर्मचारी लागणार आहेत. सध्या तात्पुरते 27 अधिकारी आणि 147 अंमलदार कार्यरत आहेत. पण त्यांच्यावर प्रचंड दबाव आहे. ही नवीन यंत्रणा त्यांना दिलासा देईल. या केंद्रांना आधुनिक साधनांनी सुसज्ज करण्यात येणार आहे. प्रत्येक केंद्रासाठी चारचाकी वाहन, मोटरसायकल, स्पीडगन, टिंटमीटर, ब्रेथ अॅनालायझर, मोबाईल फोन, संगणक, प्रिंटर, टेलिव्हिजन, डिजीटल बिनतारी संच, डिजीटल रिपीटर संच, वॉकी टॉकी आणि वायरलेस टावर अशी यादी आहे. हे सर्व साधन अपघात रोखण्यात आणि नियमांचे काटेकोर पालन करण्यात मदत करतील. प्रत्येक केंद्र तीन हजार चौरस फूट क्षेत्रफळाचे असेल. ज्याचे बांधकाम तातडीने पूर्ण करण्याचे आदेश डॉ. भोयर यांनी दिले आहेत. हा निर्णय केवळ अपघात कमी करण्यापुरता नाही, तर समृद्धी महामार्गाला एक सुरक्षित आणि विश्वासार्ह पर्याय बनवण्यासाठी आहे.
प्रवासासाठी नवा अध्याय
पूर्वी लोक या मार्गावरून जाण्यास घाबरत होते. पण आता पोलीस मदत केंद्रांच्या जाळ्यामुळे प्रवास अधिक सुखकर होईल. डॉ. भोयर यांनी संबंधित अधिकाऱ्यांना मनुष्यबळ उपलब्ध करवण्याचे आणि प्राधान्याने कार्यवाही करण्याचे निर्देश दिले. हा बदल म्हणजे महाराष्ट्राच्या रस्ते सुरक्षेत एक नवा अध्याय आहे, ज्यामुळे लाखो प्रवासी निर्धास्तपणे प्रवास करू शकतील. या योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी आव्हानेही आहेत. मनुष्यबळाची कमतरता आणि साधनांचा पुरवठा ही मुख्य समस्या आहेत. पण सरकारच्या पुढाकाराने हे सोडवले जाईल. समृद्धी महामार्ग हा महाराष्ट्राच्या विकासाचा एक महत्वपूर्ण भाग आहे. त्याची सुरक्षा मजबूत करणे म्हणजे राज्याच्या प्रगतीला गती देणे आहे. लोकांनीही नियम पाळून या प्रयत्नांना साथ द्यावी, जेणेकरून अपघातांचा कलंक दूर होईल.
शेवटी, डॉ. पंकज भोयर यांच्या नेतृत्वात हा निर्णय म्हणजे एक सकारात्मक बदल आहे. भविष्यात या मदत केंद्रांमुळे समृद्धी महामार्ग ‘सुरक्षिततेचा राजमार्ग’ म्हणून ओळखला जाईल. प्रवाशांच्या सुरक्षेसाठी हे पाऊल क्रांतिकारी ठरेल आणि महाराष्ट्रातील रस्ते वाहतुकीत एक नवे युग सुरू होईल.
