मेघ गडगडले, आशा निर्माण झाली, पण आता आभाळ शांत आणि शेतकरी पुन्हा चिंतेत. राज्यात मान्सूनचा प्रवास थांबला असून, काही दिवसांपर्यंत पावसाची प्रतीक्षा अनिवार्य झाली आहे.
राज्यात पावसाची लाट आल्यासारखी वाटली, पण आता आकाश मोकळं आणि शेतकऱ्यांचे डोळे चिंतेने भरलेत. वेळेआधी सुरू झालेला मान्सून आता थांबलेला दिसतोय आणि पुढचे काही दिवस शेतशिवारांवर पाण्याऐवजी फक्त उन्हाची थडथड असणार आहे. त्यामुळे पेरणीची घाई करू नका, असं स्पष्ट आणि ठाम आवाहन कृषी खात्याने शेतकऱ्यांना केलं आहे.
मे महिन्याच्या मध्यानंतर झालेल्या दमदार पावसाने शेतकऱ्यांच्या मनात आशा पल्लवित केल्या होत्या. शेतशिवारात जणू हरित स्वप्नांची रुजवण सुरू झाली होती. मात्र त्यानंतर मान्सूनने अचानक गप्प बसण्याचा निर्णय घेतला आणि उन्हाचा चटका अधिक तीव्र झाला. मागील दोन आठवड्यांपासून मान्सूनचा प्रवास थांबल्यासारखा झाला आहे. ही स्थिती किमान 14 जूनपर्यंत कायम राहण्याचा अंदाज वर्तवण्यात आला आहे.
उष्णतेचा कहर
राज्यातील हवामान विभागाने दिलेल्या अंदाजानुसार, पुढील काही दिवस महाराष्ट्रातील बहुतांश भागात पावसाची शक्यता कमी, मात्र उष्णतेचा कहर अधिक राहणार आहे. विशेषतः विदर्भ, मराठवाडा आणि खानदेशात कमाल तापमान 40 अंश सेल्सिअसच्या पुढे जाऊ शकते. पूर्व विदर्भात हे तापमान 45 अंशांपर्यंतही पोहोचण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे जमिनीत ओल न राहता, कोरडेपणा वाढू शकतो.
राज्यात अनेक भागांमध्ये शेतकऱ्यांनी प्राथमिक मशागत केली आहे. काही ठिकाणी पेरणीचीही तयारी सुरू आहे. मात्र कृषी विभागाने दिलेल्या सूचनेनुसार, 14 जूनपर्यंत सार्वत्रिक व सातत्यपूर्ण पावसाची शक्यता अत्यंत कमी आहे. केवळ दक्षिण मराठवाडा व दक्षिण मध्य महाराष्ट्रात मेघगर्जनेसह अल्पशा पावसाची शक्यता आहे, तीही काही ठिकाणीच.
विशेष दक्षता आवश्यक
शेतकऱ्यांनी, विशेषतः कोरडवाहू पट्ट्यातील बांधवांनी, पेरणी व लागवड करताना जलस्रोत व हवामानाचा अंदाज लक्षात घेणे अत्यावश्यक आहे. पावसाअभावी पेरण्या वाया जाण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. त्यामुळे कृषी खात्याने दिलेल्या सूचनेप्रमाणे, सावध पवित्रा घेत पावसाची वाट पाहणंच सध्या शहाणपणाचं ठरेल.
राज्यातील पावसाळा वेळेवर सुरू होईल असं वाटत होतं, मात्र हवामानातील बदल, समुद्रातील स्थिती आणि वाऱ्यांचा वेग लक्षात घेता, मान्सूनची चाल धीम्या गतीने आहे. त्यामुळे सध्या कोणतीही घाई न करता, पूर्णपणे हवामान स्थिर व संतुलित होईपर्यंत पेरणी थांबवावी, असं राज्य कृषी खात्याने पुन्हा एकदा बजावलं आहे.
अन्नदात्याला वेळेआधी कामाची लगबग असतेच, पण यंदा पावसाच्या लहरी स्वभावामुळे निर्णय सावध आणि दूरदृष्टीने घेणे अत्यावश्यक आहे. पावसाच्या प्रत्येक थेंबावर शेतकऱ्याचं भवितव्य अवलंबून असतं, हे लक्षात घेऊन कृषी खाते आणि हवामान खातंही एकाच सूरात सांगत आहे, “थांबा! सध्या पेरणी नकोच!” हवामानातल्या गोंधळात, निर्णय ठाम हवाच. पेरणी न करता थोडी वाट बघा.. कारण योग्य वेळ हीच भरघोस उत्पादनाची गुरुकिल्ली आहे.
